NINOVE – De Vlaamse regering heeft de hervorming van de lokale verkiezingen definitief goedgekeurd. Zou een nieuw systeem gevolgen hebben voor de toekomstige burgemeester en coalitie in Ninove? We legden die vraag voor aan de fractieleiders.
Vandaag komt de meerderheid aan het woord: Stijn Vander Elst (Open VLD), Lieven Meert (Samen) en Joost Arents (Onafh.).
Meer inspraak
De afschaffing van de stemplicht vindt Stijn Vander Elst (Open VLD) geen slechte zaak. “Politici zullen de burger eerst moeten overtuigen waarom stemmen belangrijk is en pas daarna uitleggen op wie ze het best stemmen. Burgers gaan in de toekomst stemmen omdat ze het belangrijk vinden en niet omdat ze verplicht worden.”
Dat de grootste partij na de verkiezingen het initiatief krijgt om een coalitie te vormen, is voor hem een regeling, die in de praktijk al bestond. “Uiteraard betekent dit nog altijd niet dat die partij/lijsttrekker daarin zal slagen. De kiezer krijgt dus veel meer impact. Het lijkt mij vrij vanzelfsprekend, dat de kandidaat met de meeste voorkeurstemmen van de grootste bestuursfractie het burgemeesterschap krijgt toegewezen. Dit vermijdt mogelijk ook een koehandel over mandaten. Het maakt politieke partijen en particratie minder machtig en geeft daarentegen een boost aan de rechtstreekse democratie.”
“Deze maatregelen geven veel meer gewicht aan de stem van de kiezer.”
De invloed van de lijststem was de afgelopen verkiezingen al stelselmatig teruggeschroefd. “Het enige relevante stemmenaantal voor het bepalen van de verkozen kandidaten is het behaalde aantal voorkeurstemmen. Ook dit is een maatregel, die veel meer gewicht geeft aan de stem van de kiezer. En door het geven van een volmacht op basis van een attest, zullen politici niet meer op grote schaal volmachten kunnen ronselen.”
De installatie van de nieuwe gemeenteraad in december is voor Vander Elst een goed zaak. “Er is wat meer druk om tot een coalitie en (basis)bestuursakkoord te komen met 1,5 maand in plaats van 2,5 maand tijd. Een nieuw bestuur krijgt een maand voorbereidingstijd voor het begin van het eerste werkjaar van de nieuwe bestuursperiode.”
Hij hoopt, dat een constructieve motie van wantrouwen nooit zal nodig zijn. “Maar in gemeenten en steden met een grondige politieke crisis en onbestuurbaarheid kan dit sneller tot een oplossing leiden. Anders kunnen maanden of zelfs jaren verloren gaan.”
Geen kiesplicht: een slecht idee
Het afschaffen van de opkomstplicht vindt Lieven Meert (Samen) een slecht idee: “Kiezersgroepen zoals jongeren en sociaal zwakkeren zijn minder geneigd om te gaan stemmen. Zij dreigen te worden vergeten, niet alleen bij de verkiezingen maar ook bij het beleid. Terwijl er net meer aandacht nodig is voor deze zwakkere doelgroepen.”
“Nieuwe regels hadden geen verschil gemaakt in Ninove.”
In de andere aanpassingen kan hij zich globaal gezien wel vinden. “Belangrijk is, dat een burgemeester een coalitie met een meerderheid van de gemeenteraadsleden achter zich kan krijgen, en dit is nog steeds voorzien. Die wijzigingen zouden bij de vorige verkiezingen in Ninove geen verschil hebben gemaakt. Meneer D’haeseleer heeft wekenlang het initiatief gehad, maar slaagde er niet in een meerderheid te vinden, die hem steunde. Finaal is wel een meerderheid gevonden. De kandidaat met de meeste voorkeursstemmen van de grootste fractie van de meerderheid is burgemeester: mevrouw De Jonge.”
Foertstemmers
Joost Arents (Onafh.) is al heel lang voorstander van het stemrecht, ook op nationaal vlak. “Daaruit volgend: enkel dotaties geven per effectieve stem. Daardoor zorgen de mensen, die foert zeggen en niet gaan stemmen, dat er van hen uit geen bijdrage komt aan een partij, waarvoor ze noodgedwongen kiezen. Maar het is goed, dat lokaal en voor de provincie de stemplicht wegvalt.”
“Wat gaan de foert-stemmers doen?”
Ook de andere wijzigingen kan hij volmondig steunen. “Het is een logica, die men al eerder had moeten volgen. De politieke partijen zullen nu nog meer aan de mouw moeten trekken van mensen, die er hun buik van vol hebben. Het aflopen van de rusthuizen met verklaringen op eer komt ook te vervallen, wat een goeie zaak is.”
De gevolgen op de uitslag in 2024, valt de eerste keer moeilijk in te schatten.
“Wat gaan de foert-kiezers doen? Gaan de extreme partijen hen voldoende kunnen motiveren om te gaan stemmen? Veel zal afhangen van de figuren, die oproepen om te gaan stemmen. Ik denk niet dat Guy D’haeseleer daarvan veel last zal ondervinden. Hij is te populair en nationaal te gekend, waardoor velen zijn oproep zullen beantwoorden. Waarmee nog niet is gezegd, dat hij de absolute meerderheid haalt.”
Info: lees ook Deel 1: de wijzigingen en Deel 2: de oppositie.
MLI
