NINOVE – “Een vooraanstaande humanistische geleerde met een grote internationale uitstraling”, zo omschrijft auteur Jaak Peersman Johannes Despauterius. En toch zijn in de 500 jaar na zijn dood weinig nieuwe gegevens bekend over de man, die zichzelf steevast ‘de Ninovieter’ noemde. Daar brengt deze biografie verandering in.
De vader en de moeder van Johannes Despaultre (geboren in Ninove ± 1480 – gestorven in Leuven ± 1521) kwamen respectievelijk uit Henegouwen en Brabant. Toen ze in Ninove arriveerden waren ze wellicht gegoede burgers.
“Maar door oorlogsomstandigheden is Ninove in die periode twee keer geplunderd en ook in brand gestoken. Zijn ouders hebben toen wellicht have en goed verloren. Hij was daardoor een talentvolle maar arme student, die dank zij een beurs kon verder studeren in Leuven.”
Latijn
Hij ontplooide zich tot een groot humanist, een tijdgenoot van Erasmus en Thomas More. “Kortom een geleerde met een grote internationale uitstraling. Maar ook met een moeilijk karakter. Hij was tegelijk nederig en toch zeer zelfbewust. Als het om zijn vakgebied – het Latijn – ging, was hij op zijn eer gesteld. Hij was lastig op zijn tijdgenoten en het slecht Latijn dat ze spraken.”
Het steenkolenengels van die periode, zeg maar.
Nieuw
Dat verwijt kan je Jaak Peersman als klassiek geschoolde taal- en geschiedkundige niet maken. Al zou hij die studie over Despauterius vroeger wellicht niet hebben aangekund. “Pas nu ben ik in staat om die geschriften in minder gebruikelijk Latijn te analyseren. Als ik bij de studie van 900 bladzijden om de haverklap een woordenboek had moeten raadplegen, zou ik nooit de eindmeet hebben gehaald.”
Die aandachtige lectuur leverde nieuwe inzichten op. “De biografische informatie vond ik in de bundeling van zijn gespecialiseerde traktaten over onderdelen van de grammatica. Hij illustreerde immers elke regel van de spraakkunst met een voorbeeld uit zijn eigen leven. Zo schrijft hij ‘Ik ben 33 jaar op het ogenblik, dat ik dit boek schrijf’. Daaruit kun je afleiden dat hij rond 1478-1479 is geboren. Dat is functionele informatie, waaruit je toch veel kunt halen.”
Deze en andere voorbeelden kan je binnenkort lezen in ‘Stouter dan Despauter, een biografie van Johannes Despauterius de Ninovieter’.
De kerstboom wenkt.
Praktisch
- Voorintekenprijs: € 25 (gewone editie) of € 50 (luxe-editie, ingenaaid, gekartonneerde kaft) tot 1 december.
- Bestellen: mail naar cultuur@ninove.be, met de vermelding van naam, adres, aantal exemplaren en gewenste editie.
- Betalen: stort het bedrag van je bestelling op BE29 0017 1393 8264 van Cultuurforum Ninove, met de vermelding ‘Despauterius en jouw naam’.
- Verkoopprijs vanaf 2 december: € 30 of € 60.
MLI
